Verslag: ‘Helden’
Het ontmoetings- en cultuurcentrum van Kruishoutem draagt de naam ‘De Mastbloem’. Dat is niet toevallig. In de zeventiende eeuw floreerde in de Eigemeente immers een toneelgezelschap onder dezelfde naam. Het was dan ook niet meer dan normaal dat VZW Cultuurkruis vroeg of laat theater op de bühne van de Kruishoutemse cultuurtempel zou brengen.
Op zaterdag 26 november was het zo ver. Jaak van Assche, Tuur De Weert en Arnold Willems kwamen het stuk ‘Helden’ opvoeren. Het is een torenhoog cliché, maar steeds weer waar dat de Grootste Artiesten de vriendelijkste personaliteiten blijken te zijn. Dit was ook nu het geval; van bij hun aankomst waren de drie topacteurs de gemoedelijkheid zelve. Jaak haalde meteen herinneringen op aan zijn opnames in Wannegem voor de gesmaakte TV-reeks ‘De Ronde’, de drie heren waren trouwens eenstemmig opgetogen over de voortreffelijke infrastructuur van Kruishoutems cultuurcentrum. Wat een verschil met Freddy De Vadder die het in april nog aandurfde ‘De Mastbloem’ met een zwemkom te vergelijken ! Den onnozelen kwiet !
‘Helden’ is Stany Crets’ enscenering van ‘Le vent des peupliers’ (2003) van Gérald Sibleyras. Het werd in 2005 vertaald door Tom Stoppard en groeide uit tot een bekende en gesmaakte komedie over de ‘vergankelijkheid des levens’. Crets waagt zich niet over één nacht ijs met deze voorstelling. Het stuk bewees onder meer in London een heuse publiekslieveling te zijn. Nochtans is het thema allesbehalve hip. Sibleyras voert drie oud-strijders op die de dood afwachten in een rusthuis voor ex-soldaten. Er rest hen niet veel meer dan te bakkeleien over de fratsen van hun verzorgster alias zuster Madeleine of mee te wiegen met de populieren aan de overkant van het rusthuis.
Crets vroeg aan drie klasbakken om die oud-strijders te vertolken. Jaak Van Assche (°1940), Tuur De Weert (°1943) en Arnold Willems (°1932) kwijten zich meesterlijk van die taak. Elk hebben ze een rijke theater-, televisie- en filmcarrière achter de rug. En geen van hen denkt eraan om hun geliefde ambacht te verlaten en te verruilen voor een zitje achter het raam van, bijvoorbeeld, een rusthuis. Een stuk over rusthuisbewoners spelen, dat kan gelukkig wél. En hoe! De drie zijn gepokt en gemazeld in het goochelen met woorden, spelen met uitdrukkingen en virtuoos inzetten van hun lichaamstaal.
Regisseur Crets ruggensteunt zijn zilvergrijs trio door hen in een sober en tegelijkertijd adequaat decor te plaatsen. De drie mannen ‘verbabbelen’ de tijd op hun favoriet terras. Dus poot Crets een eenvoudig houten podium op het podium neer. Voilà, een terras. De achtergrond bestaat uit een blauw scherm. Met daarop het woord ‘lucht’. Niet alleen een verwijzing naar de lucht boven en omheen het terras. Maar evengoed een subtiele referentie aan wat de drie oud-soldaten mankeren in hun leven: lucht.
Daar ontbreekt het de voorstelling zelf allerminst aan. Precies omdat Crets het stuk heel eenvoudig ensceneert. Bovendien zijn de personages rijker dan karikaturen. Uit en door hun geredetwist ontstaan drie bonte portretten van drie mensen die hebben gevochten aan het front en nu strijden tegen de verveling. Door reisplannen te smeden, avontuurlijke dorpswandelingen uit te stippelen, rusthuiscomplotten te onderzoeken en, vooral door voor elkaar een (weliswaar zeurende) steun en toeverlaat te zijn.
Door deze oudere acteurs zo respectvol en rustig te regisseren en ruimte aan hun spelgoesting te geven, ontstaat een mooi en aandoenlijk portret van het ouder worden. ‘Helden’ is geen zaagstuk, maar een prachtstuk. Over de kracht, wijsheid, humor en deugddoende rust van oudere mensen. Maar ook over de kunst om de schoonheid van het leven uit de kleinste dingen te puren. Zoals bijvoorbeeld van onversneden spelerstoneel genieten op een koude novemberavond. Bedankt Jaak, Arnold en Tuur ! (verslag op basis van theaterrecensie van Els Van Steenberghe).